PlatformaEdukacyjnaGaleriiAspekty
W czułej przestrzeni – polskie rzeźbiarki XX wieku
Zastanawiające, że w polskiej rzeźbie nowoczesnej tak silnie zaznaczyła się twórczość kobiet. To właśnie one, począwszy od Katarzyny Kobro, zrewolucjonizowały postrzeganie rzeźby - ze zwartej bryły przemieniły ją w lekką kompozycję przestrzenną i otwartą na otoczenie instalację. Kobiety - jak Alina Szapocznikow, Magdalena Abakanowicz i Maria Pinińska-Bereś, wprowadzały też do rzeźby nietypowe materiały: tworzywa syntetyczne, włókna i tkaniny. Mimo to polskie rzeźbiarki długo pozostawały w cieniu mężczyzn, a sztuka większości z nich została doceniona dopiero po ich śmierci. Omówienie twórczości siedmiu wiodących polskich rzeźbiarek, wraz z charakterystycznymi przykładami prac, przygotowała Agata Małodobry - kuratorka kolekcji rzeźby w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Katarzyna Kobro (1898-1951)
Córka Niemca i Rosjanki, studiowała w Moskwie, jednak całe dorosłe życie spędziła w Polsce. Jedna z najważniejszych artystek awangardy XX wieku. Kładła nacisk na współistnienie rzeźby i otaczającej ją przestrzeni oparte na matematycznych obliczeniach. Głosiła, że całe otoczenie człowieka winno być zaprojektowane zgodnie z rytmem czasoprzestrzennym. Członkini grup Blok, Praesens, a-r.
Barbara Zbrożyna (1923-1995)
Rzeźbiarka, poetka, społeczniczka. Po krótkim epizodzie socrealistycznym zwróciła się ku rzeźbiarskiej figuracji opartej na organicznych krzywiznach, a w późniejszym okresie jej styl charakteryzował się ekspresją i metaforycznym ujęciem tematu.
Wanda Czełkowska (1930-2021)
Rzeźbiarka, zaczynała od figur oo archaizującej stylistyce, inspirowanej sztuką prehistoryczną oraz kulturami pozaeuropejskimi. Charakterystycznym motywem kolejnych dekad twórczości Czełkowskiej jest głowa, często zdeformowana, multiplikowana, używana jako element instalacji przestrzennych. Czełkowska kwestionowała definicję rzeźby, przesuwając jej znaczenie od pojęcia kształtu w stronę działania przestrzennego i konceptualnego.
Magdalena Abakanowicz (1930-2017)
Reformatorka tkaniny artystycznej: autorka monumentalnych tkanych kompozycji przestrzennych nazwanych od jej nazwiska abakanami; rzeźbiarka, twórczyni wielkich instalacji w otwartej przestrzeni. W jej sztuce powtarza się motyw licznego zespołu podobnych do siebie bezgłowych figur, modelowanych z juty lub odlanych w żeliwie.
Maria Pinińska-Bereś (1931-1999)
Rzeźbiarka i akcjonistka. Jej twórczość artystyczna koncentruje się wokół problematyki kobiecości tłamszonej przez uwarunkowania społeczne i tradycję. W swoich pracach w ironiczny lub humorystyczny sposób obala stereotypy dotyczące kobiet, odważnie eksploruje wątki erotyczne. Jako rzeźbiarka dążyła do pozbawienia swoich prac ciężaru, dlatego tworzyła je z gąbki obleczonej tkaniną. Używany przez nią kolor różowy ma charakter feministycznego komunikatu.
![[PL] alt](/_astro/malodobry.cIQAzz2e_ZS1XWK.webp)
Agata Małodobry
Historyczka sztuki i muzealniczka. Kustoszka w Dziale Sztuki Współczesnej Muzeum Narodowego w Krakowie, gdzie zajmuje się rzeźbą. Interesuje ją oddziaływanie rzeźby w przestrzeni społecznej oraz miejsce rzeźby polskiej w kontekście sztuki światowej. Jej drugą fascynacją jest abstrakcja geometryczna. Kuratorka wystaw, autorka naukowych i popularyzatorskich publikacji o sztuce XX i XXI wieku. Szczególne miejsce w jej działalności zajmuje osoba i twórczość Marii Jaremy.